Advies over document 'Koersen' (Jeugdzorg)
15 april 2025 - Met veel belangstelling heeft de Adviesraad het document ‘Koersen’ gelezen. Wij zijn enthousiast over de duidelijke richting die de gemeente inslaat ten aanzien van jeugdbeleid. Het document geeft een helder kader voor de betrokken organisaties, sluit goed aan bij landelijke ontwikkelingen zoals de Hervormingsagenda Jeugd en biedt zowel financiële kaders als een lange termijnvisie.
Wij waarderen deze zorgvuldige aanpak en de aandacht voor een toekomstbestendig jeugdbeleid. Tegelijkertijd zien wij nog enkele aandachtspunten die wij graag onder de aandacht brengen. Met dit advies willen wij inhoudelijk bijdragen aan het uitvoeringsplan beschreven in ‘Koersen’. We hebben onze adviezen geordend in drie thema’s:
- Financiën
- Samenwerking
- Cliëntperspectief
Bij het thema financiën zullen we een breder advies geven dan binnen de kaders van het document ‘Koersen’. Dit in verband met de actualiteiten omtrent de bezuinigingen waar ook wij als gemeente Midden- Drenthe mee te maken krijgen.
1. Financiën: inzicht en realistische verwachtingen
Om de financiële haalbaarheid en toekomstbestendigheid van de koers genoemd in het document 'Koersen' goed in beeld te brengen, adviseren wij:
- Het uitvoeren van een benchmark onderzoek om de gemeentelijke uitgaven binnen jeugd te vergelijken met andere, vergelijkbare gemeenten. Dit biedt waardevolle inzichten en helpt bij onderbouwde besluitvorming. De inschatting van ons is dat er minimaal (mogelijk) incidentele investeringen nodig zijn voor deze transitie.
- Het kritisch bekijken van de begrotingen voor de komende jaren. De ambities uit Koersen vragen om eenmalige extra investeringen (en niet structureel lijkt het), terwijl de gemeente te maken heeft met bezuinigingen. Wij zien het als essentieel dat investeringen in de jeugd gewaarborgd blijven, rekening houdend met inflatie en de toenemende druk op de jeugdzorg.
- Bezuinigingsvoorstellen. Een citaat van de website van RTV Drenthe (nieuwsbericht 19 maart), omtrent een structureel bezuinigingsvoorstel: ‘De gemeente heeft tal van opties in kaart gebracht waarop bespaard kan worden: van een miljoen euro bij jeugdzorg tot een paar duizend euro bij het Museum voor Papierknipkunst.’ Daarnaast staat er ook: ’Welzijnswerk moet vrezen voor een bezuiniging van ruim €300.000.' We begrijpen als themagroep jeugd de lastige financiële positie van de gemeente. Door middel van onderstaande vragen willen we het college oproepen om kritisch na te denken over de keuzes die zij nog moeten gaan maken omtrent de bezuinigingsvoorstellen en focus te blijven houden op de lange termijn met betrekking tot de jeugd in onze gemeente.
Vragen vanuit themagroep jeugd naar aanleiding van het artikel op RTV Drenthe
- Is het bezuinigingsvoorstel van ruim drie ton bij Welzijnswerk een bezuiniging bovenop de 1 miljoen euro die is voorgesteld?
- Is het totaal aan bezuinigingsvoorstellen binnen jeugd/welzijn van 1 of 1,3 miljoen euro wel in verhouding tot de begroting? Oftewel, hoe groot is het percentage aan bezuinigingsvoorstellen binnen het vakgebied jeugd en is dit wel reëel gezien de verwachtte indexeringen in 2026 (doorinflatie) in combinatie met de plannen in Koersen?
- In hoeverre kan het plan Koersen tot uitvoering worden gebracht als er bezuinigd wordt voor 1 tot 1.3 miljoen euro?
- Is het college zich ervan bewust dat deze bezuinigingsplannen/voorstellen binnen welzijnswerk kunnen zorgen voor meer geïndiceerde zorg?
2. Samenwerking: betrek de juiste partijen op het juiste moment
Een sterke samenwerking is cruciaal om de gestelde doelen in het document ‘Koersen’ te realiseren. Daarom adviseren wij:
- Brede betrokkenheid van organisaties. Naast de huidige hoofdrolspelers binnen jeugd(zorg) is het waardevol om ook scholen, huisartsen en welzijnsorganisaties vroegtijdig te betrekken. Dit helpt om ‘gaten’ in de zorg voor niet-geïndiceerde jeugdigen te voorkomen, wat zowel welzijnsvoordelen als financiële voordelen oplevert.
- Interne samenwerking en draagvlak. De transitie rondom het CJG vraagt een zorgvuldige aanpak. Wij zien het als een kans om breed binnen de gemeentelijke organisatie draagvlak te creëren. Dit kan door duidelijk te benoemen welke rollen en verantwoordelijkheden bij deze verandering horen en wat er wordt verwacht van P&O, de OR, financieel advies, beleid, directie, college en gemeenteraad. Het document ‘Koersen’ geeft voor ons aan dat er grote noodzaak is voor een intensieve samenwerking tussen uitvoering, beleid en bestuur. Het vraagt in onze ogen om een gedegen planning (met evaluatie momenten) waarbij alle betrokkenen onderdeel van zijn (beleid en uitvoering).
- Heldere afspraken en taakverdeling. Het borgen van verantwoordelijkheden in de uitvoering is belangrijk. Wij adviseren om vast te leggen wie waarvoor verantwoordelijk is en op welke momenten samenwerking nodig is.
3. Cliëntperspectief: waarborg de kwaliteit van zorg
Bij alle veranderingen is het essentieel dat de kwaliteit van zorg en dienstverlening voor jeugdigen voorop blijft staan. Daarom adviseren wij:
- Duidelijkheid over impact op personeel. Veranderingen in werkwijze kunnen gevolgen hebben voor de personeelsbezetting. Wij raden aan om mogelijke knelpunten en risico’s hieromtrent expliciet te benoemen en oplossingen hiervoor vast te leggen.
- Continue kwaliteitsborging. Het is belangrijk dat betrokken organisaties de kwaliteit van zorg blijven monitoren tijdens de transitie. Dit draagt bij aan een soepele verandering zonder dat dit ten koste gaat van de ondersteuning aan jeugdigen en gezinnen.
Tot slot
Wij zijn blij met de richting die de gemeente inslaat vanuit de visie in het document Koersen. Dit legt een stevige basis voor een toekomstbestendig jeugdbeleid. Met onze adviezen willen we graag ondersteunen in het verder versterken van de uitvoering. Door samenwerking, een realistische financiële onderbouwing en voortdurende aandacht voor het cliëntperspectief kunnen we samen zorgen voor de best mogelijke ondersteuning voor jeugdigen in onze gemeente.
Vervolg
Wij kijken uit naar de verdere stappen na de formele besluitvorming en blijven graag in gesprek om hierover mee te denken en/of ons advies nader toe te lichten. Hiervoor plannen wij graag een vervolgafspraak in met de betrokken medewerkers.